Van an toàn giúp duy trì sự ổn định và an toàn cho toàn bộ hệ thống. Tuy nhiên, không ít người gặp phải các sự cố như van xì xả liên tục, xả sai áp suất, hoặc không đạt kiểm định định kỳ theo tiêu chuẩn TCVN. Nguyên nhân phần lớn đến từ việc cài đặt sai áp suất xả hoặc chỉnh lực lò xo chưa chuẩn.
Vì vậy, việc nắm được cách chỉnh van an toàn là điều bắt buộc để thiết bị hoạt động chính xác. Từ đó, đảm bảo an toàn vận hành, tránh lãng phí và tuân thủ các quy định kiểm định. Trong bài viết này, Thép Bảo Tín sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách chỉnh đúng chuẩn van an toàn theo kỹ thuật và theo TCVN mới nhất.
Nội dung chính
Cách chỉnh van an toàn đúng kỹ thuật
Để van an toàn hoạt động chính xác và ổn định, việc điều chỉnh áp suất xả đúng kỹ thuật là điều bắt buộc. Dưới đây là hướng dẫn từng bước giúp bạn thực hiện cách chỉnh van an toàn một cách an toàn, dễ hiểu và hiệu quả.
Chuẩn bị trước khi điều chỉnh
Trước khi tiến hành chỉnh van, hãy đảm bảo bạn đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết:
- Kiểm tra tình trạng van: Đảm bảo van còn nguyên vẹn, sạch sẽ, không bị rò rỉ hoặc kẹt cơ khí.
- Dừng hệ thống: Ngắt nguồn cấp hoặc cô lập đoạn đường ống chứa van để đảm bảo an toàn trong quá trình thao tác.
- Lắp đồng hồ đo áp suất chính xác: Lắp đồng hồ gần vị trí van để theo dõi áp suất thực tế khi thử nghiệm.
- Xác định áp suất cài đặt cần thiết: Dựa theo thông số kỹ thuật của hệ thống hoặc yêu cầu vận hành, xác định mức áp suất mong muốn mà van cần xả.
Các bước thực hiện chỉnh van an toàn
Bước 1: Tháo chụp bảo vệ (nếu có)
Một số loại van có nắp bảo vệ bên ngoài để tránh tác động vật lý hoặc chỉnh sai. Tháo nắp để tiếp cận vị trí chỉnh lò xo.
Bước 2: Xoay ốc chỉnh lực lò xo
Tìm ốc hoặc vít điều chỉnh lực lò xo – đây là bộ phận quyết định áp suất xả của van:
- Xoay theo chiều kim đồng hồ → Tăng lực nén lò xo → Tăng áp suất xả
- Xoay ngược chiều kim đồng hồ → Giảm lực nén lò xo → Giảm áp suất xả
Hãy xoay từng chút một và ghi chú mức chỉnh để dễ dàng điều chỉnh lại nếu cần.
Bước 3: Khởi động lại hệ thống, quan sát áp suất thực tế
Bật lại hệ thống hoặc đưa dòng môi chất vào đường ống, quan sát áp suất thực tế tại đồng hồ. Khi áp suất đạt đến mức cài đặt, van phải mở xả một cách dứt khoát và nhanh chóng.
Bước 4: Thử xả áp bằng tay giật (nếu có)
Nếu van có tay giật, bạn nên thử kéo nhẹ để kiểm tra khả năng xả áp và độ linh hoạt của cơ cấu đĩa van.
Bước 5: Lặp lại điều chỉnh nếu cần
Nếu áp suất xả chưa đúng với mức mong muốn, hãy lặp lại thao tác điều chỉnh lò xo. Đảm bảo không chỉnh quá giới hạn thiết kế của van.
Những lưu ý khi điều chỉnh van an toàn
Trong quá trình điều chỉnh van an toàn, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng sau để đảm bảo thao tác đúng kỹ thuật và không gây hư hỏng thiết bị:
Không chỉnh khi van đang hoạt động mạnh
Tuyệt đối không thực hiện điều chỉnh khi hệ thống đang vận hành ở áp suất cao hoặc van đang mở xả. Việc can thiệp lúc này có thể gây mất kiểm soát áp suất, nguy hiểm cho người thao tác và ảnh hưởng đến độ chính xác của cài đặt.
Không vặn quá giới hạn thiết kế
Mỗi loại van đều có giới hạn nhất định về lực siết và dải áp suất cài đặt. Vặn quá mức có thể làm biến dạng lò xo, hỏng ren điều chỉnh hoặc làm van mất khả năng xả đúng áp suất. Tthậm chí không thể đóng kín trở lại.
Ghi chú lại thông số sau khi chỉnh
Sau khi hoàn tất điều chỉnh, hãy ghi lại áp suất cài đặt, số vòng vặn, thời gian điều chỉnh và tên người thao tác. Việc này giúp dễ dàng theo dõi lịch sử vận hành và hỗ trợ kiểm định, bảo trì sau này.
✅ Tham khảo một vài sản phẩm van an toàn tại Thép Bảo Tín
Tiêu chuẩn kiểm định van an toàn theo TCVN
Để đảm bảo van an toàn hoạt động chính xác và đáp ứng quy định pháp lý, việc kiểm định định kỳ là bắt buộc đối với nhiều hệ thống áp lực, đặc biệt trong công nghiệp, sản xuất, và các cơ sở có nguy cơ cháy nổ. Dưới đây là các quy định và nội dung kiểm định bạn cần nắm rõ.
Tiêu chuẩn áp dụng
Quy trình kiểm định van an toàn tại Việt Nam tuân theo các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật sau:
- TCVN 7704:2007 – Về an toàn thiết bị áp lực: Đưa ra các yêu cầu chung đối với thiết kế, lắp đặt, sử dụng và kiểm tra thiết bị áp lực.
- QCVN 01:2008/BLĐTBXH – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động thiết bị áp lực: Bắt buộc áp dụng đối với các doanh nghiệp, nhà máy, xí nghiệp có sử dụng thiết bị áp lực.
- Tiêu chuẩn cơ sở hoặc tiêu chuẩn hãng (nếu có): Với các loại van đặc biệt hoặc nhập khẩu, có thể sử dụng tiêu chuẩn từ nhà sản xuất hoặc quốc tế như ASME, API làm căn cứ kiểm tra.
Nội dung kiểm định
Quá trình kiểm định van an toàn thường bao gồm các bước sau:
- Kiểm tra độ kín và độ nhạy: Đảm bảo van không rò rỉ khi đóng và phản ứng đúng khi áp suất chạm ngưỡng cài đặt.
- Kiểm tra áp suất mở – đóng van: Dùng thiết bị kiểm định chuyên dụng để đo chính xác áp suất mở van và áp suất van đóng lại. Kết quả phải nằm trong giới hạn cho phép.
- Hiệu chỉnh và cấp tem kiểm định: Nếu van chưa đạt, đơn vị kiểm định có thể chỉnh lại lực lò xo cho phù hợp. Sau khi đạt yêu cầu, van sẽ được dán tem và cấp chứng nhận kiểm định hợp lệ.
Giải pháp khi van xì xả liên lục và quá áp
Dưới đây là một số giải pháp khắc phục thường gặp:
Kiểm tra & vệ sinh lại van
Trong nhiều trường hợp, bụi bẩn, cặn bám hoặc dị vật bên trong van là nguyên nhân khiến đĩa van không thể đóng kín hoàn toàn. Dẫn đến hiện tượng xì nhẹ liên tục hoặc không giữ được áp suất. Cần tháo van ra vệ sinh sạch sẽ, kiểm tra bề mặt tiếp xúc giữa đĩa và ghế van. Nếu có dấu hiệu mài mòn hoặc rỗ bề mặt, có thể cần đánh bóng hoặc thay thế linh kiện.
Thay lò xo van hoặc chỉnh lại lực nén
Sau thời gian dài sử dụng, lò xo bên trong van có thể bị mỏi, mất đàn hồi, khiến áp suất cài đặt không còn chính xác (van có thể mở quá sớm hoặc quá muộn). Cần điều chỉnh lại lực siết lò xo bằng ốc chỉnh (như đã hướng dẫn ở phần trên). Hoặc nếu cần thiết thì thay thế lò xo mới đúng chuẩn thiết kế của van.
Thay van phù hợp hơn
Nếu van đã quá cũ, bị rò rỉ nghiêm trọng, hoặc không còn đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật thì tốt nhất nên thay van mới để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, việc chọn sai loại van cho môi chất hoặc áp suất làm việc không tương thích cũng là nguyên nhân khiến van hoạt động sai. Trong trường hợp này, cần tư vấn lại thông số kỹ thuật và chọn đúng loại van phù hợp với hệ thống.
Kết luận
Việc hiểu rõ và thực hiện đúng cách chỉnh van an toàn không chỉ giúp hệ thống vận hành ổn định, tránh tình trạng xì xả liên tục hoặc xả sai áp suất. Đây còn là yêu cầu bắt buộc để đạt kiểm định theo tiêu chuẩn TCVN. Từ bước chuẩn bị, thao tác điều chỉnh đến kiểm tra sau khi vận hành, mọi khâu đều cần thực hiện cẩn thận, đúng kỹ thuật.
Nếu van an toàn có dấu hiệu hư hỏng, không phù hợp với hệ thống, hoặc đã quá cũ, hãy cân nhắc thay mới để đảm bảo an toàn lâu dài. Và đừng quên, việc kiểm định định kỳ không chỉ để tuân thủ quy định, mà còn là giải pháp bảo vệ chính bạn và tài sản vận hành.
Hy vọng những chia sẻ của Thép Bảo Tín đã giúp bạn nắm rõ cách chỉnh van an toàn. Nếu bạn cần hỗ trợ gì thêm hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhé!
