Việc nắm vững cách lắp van 1 chiều cánh bướm đúng kỹ thuật không chỉ giúp hệ thống đường ống vận hành ổn định mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị và ngăn ngừa sự cố rò rỉ, hư hỏng. Đây là loại van phổ biến trong các hệ thống cấp thoát nước, PCCC, công nghiệp hóa chất… nhờ khả năng ngăn dòng chảy ngược hiệu quả và thiết kế nhỏ gọn. Tuy nhiên, nếu lắp đặt sai hướng dòng chảy, siết bulong không đều hoặc bỏ qua bước kiểm tra bề mặt mặt bích, hệ thống có thể gặp sự cố ngay khi vận hành.
Trong bài viết này, Thép Bảo Tín sẽ hướng dẫn bạn toàn bộ quy trình lắp đặt van một chiều cánh bướm một cách bài bản – từ chuẩn bị dụng cụ đến các bước thực hiện chuẩn xác và lưu ý kỹ thuật quan trọng giúp bạn tránh được những lỗi thường gặp nhất.
Nội dung chính
Van 1 chiều cánh bướm là gì?
Trước khi bắt tay vào việc lắp đặt, bạn cần hiểu rõ van 1 chiều cánh bướm là gì, cấu tạo và cách thức hoạt động ra sao – bởi hiểu đúng thiết bị sẽ giúp bạn thao tác chính xác và an toàn hơn.
Van 1 chiều cánh bướm (hay còn gọi là van hai cửa, van cánh lật) là loại van 1 chiều cho phép lưu chất chỉ chảy theo một chiều nhất định và tự động đóng lại khi dòng chảy đảo chiều. Van hoạt động dựa trên áp lực lưu chất: khi dòng chảy đi đúng chiều, áp lực sẽ đẩy hai cánh van mở ra; khi dòng ngược lại hoặc áp lực giảm, hai cánh sẽ tự động đóng lại nhờ trọng lực hoặc lò xo hồi về.
Nhờ thiết kế hai đĩa hình bán nguyệt như cánh bướm gắn trên trục xoay, van này có khả năng phản ứng nhanh với thay đổi dòng chảy và giảm thiểu hiện tượng va đập thủy lực. Đây là lựa chọn phổ biến trong các hệ thống đòi hỏi sự ổn định dòng chảy và bảo vệ thiết bị đầu nguồn như bơm, đồng hồ đo lưu lượng, máy nén khí…
Chuẩn bị trước khi lắp đặt van 1 chiều cánh bướm
Để quá trình lắp đặt diễn ra suôn sẻ, đảm bảo độ kín khít và vận hành hiệu quả, bạn cần chuẩn bị đầy đủ cả về thiết bị, dụng cụ và điều kiện kỹ thuật. Dưới đây là những yếu tố quan trọng cần kiểm tra kỹ lưỡng trước khi tiến hành cách lắp van 1 chiều cánh bướm.
1. Trang bị an toàn và kiểm tra hệ thống
- Đảm bảo đường ống đã được cách ly hoàn toàn và xả áp.
- Trang bị đầy đủ PPE (đồ bảo hộ cá nhân) như găng tay, kính, mũ bảo hộ, giày chống trượt.
- Làm việc ở nơi thông thoáng, có đủ ánh sáng và dễ thao tác.
2. Dụng cụ và vật tư cần thiết
- Van một chiều cánh bướm đúng loại (wafer hoặc lug), đúng kích thước và tiêu chuẩn kết nối (JIS, ANSI, DIN…).
- Mặt bích phù hợp với kích thước và tiêu chuẩn của van.
- Bộ bulong – đai ốc – vòng đệm đủ số lượng, chất liệu phù hợp với môi trường làm việc.
- Dụng cụ lắp đặt như cờ lê lực, mỏ lết, thước kẹp, tua vít, thước dây, bút đánh dấu.
- Gioăng làm kín (nếu cần) – thường không bắt buộc với van cánh bướm có vòng đệm tích hợp.
- Với van kích thước lớn: chuẩn bị thiết bị nâng hạ như pa lăng, dây cáp, xe nâng để tránh hư hại.
3. Kiểm tra trước khi lắp đặt
- Kiểm tra van: Không nứt, móp, thiếu phụ kiện, đĩa van mở/đóng linh hoạt.
- Làm sạch đường ống và lòng van: Loại bỏ bụi, cặn, rỉ sét, mạt kim loại.
- Kiểm tra mặt bích: Đảm bảo phẳng, không cong vênh, không trầy xước, đồng tâm – song song.
- Đảm bảo khoảng cách giữa hai mặt bích đủ để đặt vừa thân van mà không cần ép lực.
4. Xác minh thông số kỹ thuật
- Kiểm tra áp suất – nhiệt độ làm việc của van có phù hợp với hệ thống.
- Xác định loại lưu chất (nước, khí, hóa chất…) để đảm bảo vật liệu van và vòng đệm tương thích, không bị ăn mòn.
- Xác định chiều dòng chảy trong hệ thống, đối chiếu với ký hiệu mũi tên trên thân van.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ các yếu tố trên, bạn có thể bước vào giai đoạn quan trọng nhất – tiến hành lắp đặt van 1 chiều cánh bướm đúng kỹ thuật để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành.
Cách lắp đặt van 1 chiều cánh bướm chi tiết
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ vật tư, dụng cụ và kiểm tra kỹ hệ thống, bạn có thể bắt đầu tiến hành lắp đặt. Dưới đây là cách lắp van 1 chiều cánh bướm đúng kỹ thuật, được chia thành các bước dễ thực hiện:
Bước 1: Xác định vị trí và hướng dòng chảy
- Kiểm tra mũi tên chỉ hướng dòng chảy trên thân van.
- Đảm bảo van được lắp cùng chiều với dòng chảy thực tế trong hệ thống.
- Không lắp ngược chiều, vì van sẽ không mở được, gây tắc nghẽn hoặc hư hỏng hệ thống.
Bước 2: Căn chỉnh van vào giữa hai mặt bích
- Dùng dụng cụ để nới rộng khoảng cách giữa hai mặt bích vừa đủ đặt van vào.
- Đặt thân van vào đúng giữa, đảm bảo tâm van trùng với tâm đường ống.
- Không dùng van để tách mặt bích, vì dễ gây cong vênh và hư hỏng vòng đệm.
Bước 3: Căn chỉnh các lỗ bulong và đĩa van
- Xoay thân van sao cho các lỗ bulong trên thân trùng khớp với mặt bích.
- Kiểm tra đĩa van đang ở vị trí gần đóng (hơi mở) để tránh méo hoặc vướng khi lắp.
Bước 4: Lắp bulong và siết chặt theo đúng thứ tự
- Lắp lần lượt bulong, đai ốc và vòng đệm vào các lỗ đã căn chỉnh.
- Siết nhẹ tay theo kiểu chéo đối xứng, giữ cố định tạm thời.
- Dùng cờ lê lực siết từ từ theo vòng đối xứng nhiều giai đoạn (ví dụ: 30%, 60%, rồi 100% lực mô-men).
- Tham khảo bảng torque (mô-men xoắn) theo kích thước và cấp bulong để tránh siết quá lỏng hoặc quá chặt.
Bước 5: Kiểm tra sau khi siết hoàn tất
- Đảm bảo van không bị lệch tâm, đĩa van không bị cấn hoặc va chạm vào mặt bích.
- Nếu có tay vận hành, hãy xoay nhẹ để kiểm tra đĩa van đóng/mở mượt.
- Nếu là van tự động (không tay gạt), có thể quan sát phản ứng khi có dòng nước thử nghiệm.
Lưu ý về vị trí lắp đặt: ngang hay đứng?
- Van có thể lắp theo phương ngang hoặc phương đứng, nhưng nên ưu tiên lắp trục van nằm ngang để giảm mài mòn và tối ưu đóng mở.
- Nếu xử lý lưu chất có cặn/bùn, nên để đĩa van mở theo hướng dòng chảy từ trên xuống dưới để tạo hiệu ứng tự làm sạch.
Bạn đã hoàn tất quy trình lắp đặt! Tiếp theo, đừng quên kiểm tra vận hành và xử lý rò rỉ sau lắp đặt, nhằm đảm bảo van hoạt động an toàn ngay từ đầu.
Một số lưu ý kỹ thuật khi lắp đặt van 1 chiều cánh bướm
Dù quá trình lắp đặt không quá phức tạp, nhưng nếu bỏ qua những yếu tố kỹ thuật quan trọng, hệ thống vẫn có thể gặp sự cố ngay khi vận hành. Dưới đây là các lưu ý kỹ thuật bạn cần ghi nhớ khi thực hiện cách lắp van 1 chiều cánh bướm:
1. Không sử dụng thân van để tách mặt bích
- Một sai lầm phổ biến là tận dụng thân van để nới rộng mặt bích – điều này dễ gây biến dạng thân van, lệch vòng đệm làm kín, dẫn đến rò rỉ.
- Luôn sử dụng dụng cụ chuyên dụng (nêm, bộ căng thủy lực…) để tạo khoảng cách đặt van vào giữa an toàn.
2. Đảm bảo khoảng cách hợp lý với các thiết bị khác
- Không lắp van quá gần bơm, khuỷu ống, tê hoặc van khác, vì sẽ tạo dòng chảy rối, ảnh hưởng đến khả năng đóng/mở.
- Nên tuân thủ nguyên tắc:
👉 Khoảng cách tối thiểu phía trước van = 6D (6 lần đường kính ống)
👉 Khoảng cách phía sau van = 4D
3. Căn chỉnh đồng tâm và song song hai mặt bích
- Mặt bích phải phẳng – không cong vênh – đồng tâm với nhau.
- Nếu lắp lệch tâm, lực siết sẽ phân bổ không đều, gây rò rỉ hoặc làm van bị kẹt khi vận hành.
4. Xác định và lắp đúng chiều dòng chảy
- Trên thân van luôn có mũi tên hướng dòng chảy – bạn phải lắp đúng theo hướng này.
- Nếu lắp ngược, van sẽ không mở, làm tắc nghẽn hoặc gây hư hỏng bơm và thiết bị đầu nguồn.
5. Không lắp van khi đường ống còn cặn bẩn
- Hãy làm sạch kỹ đường ống bằng khí nén hoặc nước sạch trước khi lắp van.
- Các mạt kim loại, cát hoặc rỉ sét có thể làm xước vòng đệm, khiến van không kín hoàn toàn.
6. Có nên dùng gioăng làm kín?
- Đa số van 1 chiều cánh bướm đã có vòng đệm tích hợp, không cần thêm gioăng ngoài.
- Tuy nhiên, với hệ thống yêu cầu độ kín cao, bạn có thể dùng gioăng nhưng phải chọn loại tương thích với lưu chất và nhiệt độ.
- Tuyệt đối không chèn gioăng quá dày, dễ làm tăng mô-men xoắn khi siết, gây kẹt đĩa van.
Những lưu ý kỹ thuật trên sẽ giúp bạn lắp van 1 chiều cánh bướm đúng cách, tránh được các lỗi phổ biến và đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định trong thời gian dài.
Các lỗi thường gặp khi lắp đặt van và cách khắc phục
Dù đã có quy trình rõ ràng, nhưng trong thực tế lắp đặt van 1 chiều cánh bướm, nhiều người vẫn mắc phải những lỗi kỹ thuật cơ bản khiến hệ thống hoạt động kém hiệu quả, thậm chí hư hỏng sau thời gian ngắn sử dụng. Dưới đây là những lỗi phổ biến trong cách lắp van 1 chiều cánh bướm và hướng xử lý tương ứng.
| Lỗi thường gặp | Nguyên nhân | Hậu quả | Cách khắc phục |
| Lắp ngược chiều dòng chảy | Không kiểm tra mũi tên hướng dòng chảy trên thân van | Van không mở được, gây tắc nghẽn hoặc hư hỏng hệ thống | Tháo van, xoay đúng chiều dòng chảy theo ký hiệu mũi tên |
| Siết bulong không đều hoặc quá lỏng | Siết tay, không theo thứ tự chéo hoặc thiếu dụng cụ chuyên dụng | Rò rỉ mặt bích, biến dạng thân van hoặc đệm kín | Siết lại theo thứ tự đối xứng bằng cờ lê lực, theo đúng mô-men xoắn quy định |
| Không căn chỉnh đồng tâm mặt bích | Căn lệch khi lắp, không dùng thước kiểm tra | Gây ứng suất lệch, làm cong van hoặc kẹt đĩa van | Căn chỉnh lại đúng tâm van – tâm ống bằng thiết bị đo chuyên dụng |
| Lắp van quá gần thiết bị khác (bơm, tê) | Khoảng cách không đủ so với phụ kiện | Dòng chảy rối, rung lắc, van đóng mở không ổn định | Di chuyển vị trí van, thêm đoạn ống trung gian (spool piece) nếu cần |
| Không vệ sinh sạch đường ống | Bỏ qua bước làm sạch trước khi lắp | Cặn bẩn gây kẹt van, rách vòng đệm, cản trở hoạt động | Vệ sinh lại toàn bộ đường ống và làm sạch lòng van |
| Dùng sai loại gioăng hoặc lắp không cần | Không tham khảo hướng dẫn kỹ thuật | Gây rò rỉ, tăng lực siết, đĩa van đóng không kín | Loại bỏ hoặc thay gioăng đúng vật liệu – kích thước phù hợp hệ thống |
Việc nắm rõ các lỗi này và khắc phục kịp thời sẽ giúp bạn đảm bảo chất lượng lắp đặt, tăng độ bền của van và tránh gián đoạn hoạt động hệ thống.
Hướng dẫn bảo trì sau khi lắp đặt van 1 chiều cánh bướm
Sau khi hoàn tất lắp đặt và vận hành thử thành công, việc duy trì tình trạng hoạt động ổn định và kéo dài tuổi thọ cho van 1 chiều cánh bướm đòi hỏi phải có kế hoạch bảo trì định kỳ và đúng kỹ thuật. Dưới đây là các bước và nguyên tắc bảo trì cần thực hiện:
1. Kiểm tra định kỳ theo chu kỳ vận hành
Tần suất khuyến nghị: Kiểm tra mỗi 3–6 tháng/lần, tùy tần suất hoạt động và môi trường làm việc.
Nội dung kiểm tra:
- Quan sát xem có dấu hiệu rò rỉ tại các mối nối mặt bích.
- Kiểm tra đĩa van đóng/mở linh hoạt, không bị kẹt, vướng.
- Đối với van có tay vận hành, hãy xoay thử để cảm nhận độ nhẹ và đều của chuyển động.
2. Vệ sinh bên trong van và đường ống
- Sau thời gian sử dụng, cặn bẩn hoặc rỉ sét có thể tích tụ bên trong làm ảnh hưởng đến độ kín của vòng đệm.
- Dùng khí nén, nước sạch hoặc hóa chất nhẹ để xả rửa.
- Nếu van xử lý lưu chất có độ nhớt cao, cần vệ sinh thường xuyên hơn.
3. Siết lại bulong định kỳ
- Kiểm tra và siết chặt lại bulong mặt bích sau một thời gian vận hành, đặc biệt với hệ thống có rung động hoặc thay đổi áp suất thường xuyên.
- Luôn siết theo thứ tự chéo đối xứng và đúng mô-men xoắn để tránh lệch lực gây rò rỉ.
4. Bôi trơn các bộ phận chuyển động (nếu có)
- Với những van có trục quay – tay quay – tay gạt, nên tra dầu định kỳ tại các khớp nối để tránh han gỉ và giảm ma sát.
- Không nên bôi trơn đĩa van hoặc vòng đệm, tránh làm giảm độ kín.
5. Thay thế vòng đệm khi có dấu hiệu mòn
- Nếu phát hiện rò rỉ dù bulong đã siết đúng lực, có thể vòng đệm đã mòn hoặc rách.
- Cần tháo van, kiểm tra và thay vòng đệm làm kín đúng chủng loại và kích thước.
6. Vận hành định kỳ nếu van ít sử dụng
- Nếu van nằm ở vị trí ít lưu thông, nên vận hành thử mỗi tháng 1–2 lần để đảm bảo không bị kẹt.
- Việc đóng/mở định kỳ giúp tránh hiện tượng dính cứng hoặc ăn mòn tại vị trí cố định.
Bảo trì định kỳ không chỉ giúp duy trì hiệu suất hoạt động tối ưu của van 1 chiều cánh bướm, mà còn giảm thiểu nguy cơ sự cố ngoài ý muốn, tiết kiệm chi phí sửa chữa về sau. Với các hệ thống công nghiệp quan trọng, việc lập lịch bảo trì và lưu hồ sơ kiểm tra định kỳ là rất cần thiết.
Thép Bảo Tín – đơn vị cung cấp van công nghiệp đáng tin cậy
Khi đã nắm vững cách lắp van 1 chiều cánh bướm đúng kỹ thuật, điều quan trọng tiếp theo là lựa chọn một nhà cung cấp uy tín để đảm bảo chất lượng sản phẩm, nguồn gốc rõ ràng và hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu.
Thép Bảo Tín tự hào là nhà phân phối van công nghiệp hàng đầu tại Việt Nam, chuyên cung cấp đa dạng chủng loại van như:
- Van 1 chiều cánh bướm (wafer, lug),
- Van bướm tay gạt, van bướm điều khiển điện – khí nén,
- Van cổng, van cầu, van bi, van an toàn, Y lọc, rọ bơm…
Chúng tôi cam kết:
- Sản phẩm chất lượng cao, nhập khẩu chính hãng từ các thương hiệu uy tín, đầy đủ chứng chỉ CO, CQ.
- Giá cả cạnh tranh, có chính sách chiết khấu cho đại lý và công trình.
- Tư vấn kỹ thuật tận tâm, hỗ trợ bản vẽ – tài liệu – hướng dẫn lắp đặt cụ thể.
- Kho hàng sẵn có quy mô lớn, giao nhanh toàn quốc, đặc biệt tại TP.HCM, Bắc Ninh và Campuchia.
Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong ngành vật tư công nghiệp và PCCC, Thép Bảo Tín đã đồng hành cùng hơn 3.000 khách hàng, từ nhà thầu, xưởng cơ khí đến chủ đầu tư và công ty thiết kế hệ thống kỹ thuật.
Bạn đang cần tìm van 1 chiều cánh bướm chất lượng, giá tốt và được hướng dẫn lắp đặt bài bản?
Liên hệ ngay Thép Bảo Tín để được báo giá nhanh và tư vấn giải pháp tối ưu cho hệ thống của bạn.
Hotline: 0932 059 176 | Email: kinhdoanh@thepbaotin.com
