Việc không bảo trì thiết bị PCCC định kỳ và đúng cách có thể dẫn đến hàng loạt các hệ lụy nghiêm trọng. Các hư hỏng thường gặp như: bình chữa cháy bị rỉ khí hoặc mất áp, báo cháy giả hoặc không hoạt động, đầu phun bị nghẹt hoặc rò rỉ, van không mở được khi xảy ra cháy…. Tất cả những điều này đều có thể khiến đám cháy lan rộng, gây nguy hại tới tính mạng con người và tài sản. Và khi đội cứu hộ xuất hiện việc dập lửa, cứu hộ cũng trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Chính vì vậy, biết cách kiểm tra, bảo trì và bảo dưỡng PCCC là điều rất cần thiết. Nếu bạn chưa nắm được quy trình và những lưu ý thì bài viết này là dành cho bạn. Xem ngay nhé!
Nội dung chính
Các thiết bị PCCC cần kiểm tra định kỳ
Dưới đây là những thiết bị chủ yếu cần được kiểm tra định kỳ:
Bình chữa cháy (bột, CO₂, foam)
Cần kiểm tra các bộ phận trên bình chữa cháy, đảm bảo chúng đúng quy định:
- Vỏ bình: Đảm bảo không bị gỉ sét, móp méo, ăn mòn hay có dấu hiệu hư hỏng nào khác.
- Đồng hồ áp suất (đối với bình bột, một số bình foam): Kim đồng hồ phải chỉ trong vạch xanh (vùng hoạt động tốt). Nếu kim ở vạch đỏ hoặc vàng, cần kiểm tra lại hoặc nạp sạc. Bình CO₂ không có đồng hồ áp suất, kiểm tra bằng cách cân trọng lượng.
- Vòi phun/loa phun: Không bị tắc nghẽn, nứt gãy. Đối với bình CO₂, loa phun phải chắc chắn, không bị lỏng lẻo. Dây phun không bị gấp khúc, rạn nứt.
- Cụm van và cò bóp: Hoạt động trơn tru, không bị kẹt. Chốt an toàn và niêm phong chì còn nguyên vẹn.
- Tem kiểm định: Còn hạn sử dụng theo quy định của cơ quan PCCC.
👉 Xem ngay các loại bình chữa cháy có tại Thép Bảo Tín:
Bình chữa cháy gốc nước Dolphin hiệu quả đối với đám cháy loại A, loại B, loại F, đám cháy điện, và đặc biệt với Pin Lithium-ion. Hữu ích trong việc đối phó với những đám cháy khởi phát ở những không gian nhỏ như: phương tiện giao thông, phòng ngủ, nhà bếp,…
Xem chi tiết
Lưu ý đặc biệt về kiểm tra bình chữa cháy có còn hoạt động không:
- Đối với bình bột: Kiểm tra áp suất qua đồng hồ. Lắc xóc bình định kỳ để bột không bị vón cục (theo hướng dẫn của nhà sản xuất).
- Đối với bình CO₂: Kiểm tra bằng phương pháp cân để xác định lượng khí còn lại. Nếu lượng khí hao hụt vượt quá giới hạn cho phép (thường là 10% so với trọng lượng khí ban đầu), cần nạp lại.
- Đối với bình foam: Kiểm tra hạn sử dụng của dung dịch foam. Kiểm tra áp suất (nếu có đồng hồ).
- Đảm bảo bình chữa cháy được đặt đúng vị trí quy định, dễ thấy, dễ lấy và không bị che chắn.
Tủ PCCC và vòi cuộn
Tủ PCCC chứa nhiều thiết bị chữa cháy. Bạn cần kiểm tra các thiết bị này thật cẩn thận.
- Tủ PCCC: Cánh tủ đóng mở dễ dàng, không bị kẹt, rỉ sét. Kính trên mặt tủ (nếu có) không bị nứt vỡ. Các thiết bị bên trong (vòi, lăng, van) được sắp xếp gọn gàng, đúng vị trí.
- Lăng phun: Không bị nứt, móp méo, các khớp nối ren còn tốt, dễ dàng lắp vào vòi.
- Cuộn vòi: Không bị gấp khúc quá mức gây cản trở dòng nước, không có dấu hiệu mục nát, rách, thủng. Bề mặt vòi không bị rêu mốc hoặc dính các chất gây hư hỏng.
- Đầu nối (khớp nối): Giữa vòi với van và giữa vòi với lăng phun phải chắc chắn, các ron làm kín còn tốt, không bị rò rỉ nước khi hoạt động.
- Van khóa: Hoạt động trơn tru, dễ dàng đóng mở hoàn toàn. Tay vặn không bị gãy hoặc khó thao tác.
🔥🔥 Tham khảo các tủ và cuộng vòi PCCC ngay:
Hãy đảm bảo rằng:
- Vòi không bị gập xoắn, đảm bảo nước lưu thông không bị cản trở.
- Không có hiện tượng rỉ sét nghiêm trọng trên các bộ phận kim loại.
- Dễ dàng thao tác khi có sự cố: cuộn vòi có thể được kéo ra nhanh chóng, lăng phun dễ lắp đặt.
Hệ thống báo cháy tự động
Các thành phần của hệ thống báo cháy tự động cũng cần được kiểm tra kỹ lưỡng. Các thiết bị “nhạy” hơn giúp việc phát hiện đám cháy nhanh chóng hơn. Từ đó có các phương pháp xử lý tốt hơn.
Đầu báo khói, đầu báo nhiệt:
- Vệ sinh bề mặt, đảm bảo không bị bụi bẩn, mạng nhện, sơn phủ che lấp làm ảnh hưởng đến độ nhạy.
- Kiểm tra đèn LED trạng thái trên đầu báo (nếu có) để đảm bảo chúng đang hoạt động bình thường.
- Thử nghiệm hoạt động của đầu báo bằng dụng cụ thử chuyên dụng (khói thử, nhiệt thử) theo định kỳ.
Còi báo cháy, đèn báo cháy (đèn chớp):
- Kiểm tra khả năng phát âm thanh của còi, đảm bảo âm lượng đủ lớn để nghe thấy ở mọi khu vực.
- Kiểm tra đèn chớp có hoạt động, độ sáng đảm bảo.
- Nút nhấn khẩn cấp (nếu có): Kiểm tra hoạt động, đảm bảo không bị kẹt, dễ thao tác.
🎉 Xem thêm đầu báo khói được BTS phân phối
Trung tâm điều khiển báo cháy:
- Kiểm tra các đèn báo trạng thái (nguồn AC, nguồn DC – ắc quy, lỗi hệ thống, báo cháy theo từng kênh/zone).
- Đảm bảo không có tín hiệu báo lỗi bất thường.
Ngoài ra, các kết nối pin, điện, tín hiệu cảnh báo cũng cần được đảm bảo. Cụ thể:
- Nguồn điện: Kiểm tra nguồn điện xoay chiều (AC) cấp cho tủ trung tâm.
- Ắc quy dự phòng (nguồn DC): Kiểm tra tình trạng ắc quy (điện áp, dung lượng, ngày sản xuất/thay thế). Đảm bảo ắc quy có thể cung cấp đủ năng lượng cho hệ thống hoạt động khi mất điện lưới.
- Dây tín hiệu, dây nguồn: Kiểm tra các mối nối dây có chắc chắn, không bị lỏng lẻo, oxy hóa hay đứt gãy.
- Thử nghiệm tín hiệu: Kích hoạt thử một đầu báo hoặc nút nhấn để kiểm tra xem tín hiệu có được truyền về trung tâm điều khiển và các thiết bị đầu ra (còi, đèn) có hoạt động chính xác không.
Hệ thống chữa cháy cố định (nước, foam, khí)
Các thành phần cần được lưu ý bao gồm:
Máy bơm chữa cháy (điện, diesel):
- Kiểm tra tình trạng hoạt động (khởi động thử định kỳ).
- Đối với bơm diesel: kiểm tra nhiên liệu, dầu nhớt, nước làm mát, ắc quy khởi động.
- Kiểm tra áp suất và lưu lượng của bơm có đạt yêu cầu thiết kế.
- Kiểm tra hệ thống tự động khởi động bơm (nếu có).
- Van điện từ, van điều khiển: Kiểm tra tình trạng hoạt động, khả năng đóng mở chính xác khi có tín hiệu.
Đầu phun (sprinkler, đầu phun hở, vòi phun foam, đầu xả khí):
- Đảm bảo không bị che chắn, bịt kín, sơn phủ hoặc hư hỏng cơ học.
- Kiểm tra không bị ăn mòn, rỉ sét.
Tủ điều khiển hệ thống: Kiểm tra các đèn báo trạng thái, nguồn điện, chế độ hoạt động (tự động/bằng tay).
Bình chứa tác nhân chữa cháy (nước, dung dịch foam, bình khí):
- Bể nước chữa cháy: Kiểm tra mực nước, đảm bảo luôn đủ lượng nước dự trữ.
- Bồn chứa dung dịch foam: Kiểm tra mức dung dịch, hạn sử dụng và chất lượng của dung dịch foam.
- Bình khí (CO₂, FM-200, Novec 1230, Argonite,…): Kiểm tra áp suất bên trong bình qua đồng hồ đo hoặc bằng phương pháp cân (đối với CO₂). Kiểm tra tem kiểm định an toàn bình áp lực.
- Đường ống dẫn: Kiểm tra tình trạng bên ngoài, các mối nối, giá đỡ, đảm bảo không bị rò rỉ, ăn mòn, hư hỏng.
Việc kiểm tra định kỳ và bảo dưỡng đúng cách các thiết bị PCCC là vô cùng quan trọng để đảm bảo chúng luôn sẵn sàng hoạt động hiệu quả khi có sự cố cháy nổ xảy ra, góp phần bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản. Tần suất kiểm tra cụ thể sẽ phụ thuộc vào quy định của pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật và hướng dẫn của nhà sản xuất.
Lịch kiểm tra và bảo trì thiết bị PCCC theo quy định
Tuân thủ quy định của pháp luật (Nghị định 136/2020/NĐ-CP, Thông tư 149/2020/TT-BCA) và các tiêu chuẩn áp dụng (như TCVN 3890:2009, TCVN 5738:2021, TCVN 7336:2003,…). Tần suất kiểm tra thường là định kỳ hàng tháng, hàng quý và hàng năm
- Bình chữa cháy: kiểm tra hàng tháng, nạp sạc mỗi 6–12 tháng
- Hệ thống vòi – tủ PCCC: 3–6 tháng/lần
- Hệ thống báo cháy: kiểm tra định kỳ mỗi tháng, bảo trì sâu mỗi 6 tháng
- Hệ thống chữa cháy khí, foam: ít nhất 1–2 lần/năm
Hướng dẫn quy trình kiểm tra và bảo dưỡng PCCC
Để đảm bảo hệ thống PCCC luôn sẵn sàng hoạt động hiệu quả, việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ là vô cùng quan trọng. Nó cần tuân thủ theo quy trình chuẩn sau:
Chuẩn bị dụng cụ và nhân sự thực hiện
Công tác kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống PCCC đòi hỏi sự cẩn trọng, kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm thực tế. Do đó, việc chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân sự và dụng cụ là bước đầu tiên và then chốt. Cụ thể:
Nhân sự:
- Phải là kỹ thuật viên hoặc cán bộ chuyên phụ trách về PCCC.
- cần được đào tạo kỹ càng
- Nắm vững kiến thức về cấu tạo, nguyên lý hoạt động của các hệ thống, thiết bị PCCC.
- Ưu tiên các cá nhân/đơn vị có chứng chỉ nghiệp vụ PCCC do cơ quan có thẩm quyền cấp.
- Nắm rõ các tiêu chuẩn, quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về PCCC.
Dụng cụ, thiết bị:
- Cần có đầy đủ các dụng cụ kiểm tra chuyên dụng phù hợp với từng loại thiết bị (ví dụ: thiết bị thử đầu báo khói/nhiệt, đồng hồ đo áp suất, thiết bị đo điện trở cách điện, bộ đàm liên lạc…).
- Thiết bị bảo hộ cá nhân (quần áo bảo hộ, găng tay, kính bảo hộ…).
- Tài liệu kỹ thuật của hệ thống, bản vẽ thiết kế (nếu có).
- Sổ nhật ký theo dõi PCCC, biên bản kiểm tra mẫu.
Các bước thực hiện
Quan sát tình trạng bên ngoài (Kiểm tra bằng mắt thường)
- Đảm bảo thiết bị được lắp đúng nơi quy định, dễ thấy, dễ tiếp cận, không bị che chắn hoặc vật cản.
- Quan sát xem thiết bị có bị hư hỏng (móp méo, nứt, vỡ), gỉ sét, bám bụi bẩn, hoặc có dấu hiệu bất thường nào khác không.
- Đảm bảo các niêm phong trên thiết bị (như bình chữa cháy, van hệ thống) còn nguyên vẹn. Kiểm tra tem kiểm định, nhãn mác, hướng dẫn sử dụng còn rõ ràng và đầy đủ thông tin.
- Kiểm tra đồng hồ áp suất (nếu có): Đối với bình chữa cháy, hệ thống chữa cháy dùng nước/khí, kiểm tra kim đồng hồ áp suất phải nằm trong vùng an toàn (thường là vạch xanh).
Kiểm tra hoạt động kỹ thuật (Kiểm tra chức năng):
- Sử dụng thiết bị thử chuyên dụng (bình xịt thử khói, thiết bị tạo nhiệt) để kích hoạt từng đầu báo khói, đầu báo nhiệt để kiểm tra khả năng phản ứng và truyền tín hiệu về trung tâm báo cháy. Nhấn thử các nút nhấn báo cháy khẩn cấp. Kiểm tra chức năng hoạt động của tủ trung tâm báo cháy (nguồn điện, ắc quy dự phòng, các zone báo cháy).
- Kiểm tra áp lực nước/khí trong đường ống. Vận hành thử máy bơm chữa cháy (chạy tự động và bằng tay). Kiểm tra hoạt động của các loại van. Kiểm tra trực quan các đầu phun.
- Kiểm tra trọng lượng (đối với bình bột, CO2), lắc xóc nhẹ bình bột để chống vón cục. Kiểm tra vòi phun, loa phun không bị tắc nghẽn.
- Vận hành thử hệ thống quạt, kiểm tra các cửa van, cửa gió.
- Ngắt nguồn điện chính để kiểm tra khả năng hoạt động bằng nguồn dự phòng và thời gian sáng của đèn.
Ghi nhật ký bảo dưỡng, lập biên bản kiểm tra:
- Toàn bộ quá trình kiểm tra, các hạng mục đã kiểm tra, tình trạng của từng thiết bị và hệ thống. Các lỗi phát hiện (nếu có) cần được ghi chép chi tiết, đầy đủ vào sổ nhật ký theo dõi phương tiện PCCC của cơ sở theo mẫu quy định (tham khảo Phụ lục A TCVN 3890:2009).
- Lập biên bản kiểm tra PCCC ghi nhận lại kết quả tổng thể của đợt kiểm tra, các vấn đề tồn tại và kiến nghị xử lý. Biên bản cần có chữ ký của người thực hiện và đại diện cơ sở được kiểm tra.
- Lưu trữ cẩn thận các hồ sơ này phục vụ cho công tác quản lý và kiểm tra của cơ quan chức năng.
Khi nào cần thay mới thiết bị PCCC?
Việc thay thế thiết bị PCCC là cần thiết khi chúng không còn đảm bảo chức năng hoạt động hoặc đã hết niên hạn sử dụng, bao gồm các trường hợp sau:
Bình chữa cháy:
- Hỏng hóc vật lý: Thân bình bị móp méo nghiêm trọng, gỉ sét ăn mòn sâu, nứt vỡ.
- Xì khí, giảm áp suất: Kim đồng hồ áp suất tụt xuống dưới vạch xanh hoặc bình khí/bột bị xì, rò rỉ chất chữa cháy.
- Hết hạn sử dụng: Bình đã quá thời hạn kiểm định, nạp sạc lại nhiều lần không đạt yêu cầu hoặc đã hết niên hạn sử dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất/tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Chốt an toàn, van bị hỏng, vòi phun/loa phun bị tắc nghẽn không thể khắc phục.
Hệ thống đường ống và van:
- Đường ống bị ăn mòn nghiêm trọng, rò rỉ không thể sửa chữa.
- Các loại van bị kẹt, hư hỏng, không thể thao tác đóng/mở đúng chức năng.
- Đầu phun (Sprinkler, khí, bọt):
- Đầu phun bị hư hỏng cơ học, gỉ sét nặng.
- Đối với đầu phun Sprinkler, bầu thủy tinh bị vỡ, nứt hoặc có dấu hiệu lão hóa.
- Đầu phun bị sơn phủ hoặc vật lạ che lấp làm ảnh hưởng đến khả năng cảm ứng hoặc phun chất chữa cháy.
Thiết bị báo cháy (đầu báo, nút nhấn, còi, đèn, trung tâm):
- Không còn tín hiệu: Thiết bị không phản ứng khi thử nghiệm (đầu báo không nháy đèn, không truyền tín hiệu về trung tâm; nút nhấn không hoạt động).
- Bị hư hỏng vật lý không thể sửa chữa.
- Tủ trung tâm báo cháy bị lỗi mainboard hoặc các bộ phận chính không thể khắc phục.
Máy bơm chữa cháy:
- Động cơ bị cháy, hỏng nặng không thể sửa chữa hiệu quả.
- Lưu lượng và cột áp không đạt yêu cầu kỹ thuật sau khi đã bảo dưỡng.
- Vỏ bơm, cánh bơm bị ăn mòn, hư hỏng nghiêm trọng.
Đèn chiếu sáng sự cố, chỉ dẫn thoát nạn:
- Bóng đèn bị hỏng hoặc độ sáng không đủ.
- Ắc quy dự phòng bị chai, không còn khả năng tích điện hoặc thời gian sáng không đạt yêu cầu.
- Vỏ đèn bị vỡ, hư hỏng không đảm bảo chức năng bảo vệ.
Việc thay thế thiết bị cần dựa trên kết quả kiểm tra, đánh giá của người có chuyên môn và tuân thủ các tiêu chuẩn, quy định hiện hành để đảm bảo hệ thống PCCC luôn trong tình trạng hoạt động tin cậy nhất.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Kiểm tra bình chữa cháy như thế nào là đúng chuẩn?
→ Kiểm tra vỏ bình không móp méo, đồng hồ áp trong vùng xanh, vòi không tắc, tem kiểm định còn hạn.
Có bắt buộc phải nạp bình chữa cháy hàng năm không?
→ Có. Dù không sử dụng, bình cũng cần nạp lại sau 12 tháng để đảm bảo áp suất và chất lượng.
Đơn vị nào được phép bảo trì thiết bị PCCC?
→ Là các công ty có giấy phép hoạt động PCCC, kỹ thuật viên có chứng chỉ nghiệp vụ theo quy định.
Bảo trì PCCC có bắt buộc ghi sổ nhật ký không?
→ Có. Mọi công tác bảo trì, kiểm tra định kỳ phải được ghi rõ ràng để phục vụ thanh tra hoặc xử lý sự cố.
Trên đây là quy trình bảo trì thiết bị PCCC cùng những lưu ý khi thực hiện. Hy vọng những chia sẻ của Thép Bảo Tín sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ quá trình này và thực hiện đầy đủ các bước. Hiện tại, chúng tôi đnag phân phối các thiết bị PCCC cho thị trường. Nếu có nhu cầu mua các thiết bị PCCC, hãy liện hệ với chúng tôi ngay. Hotline: 0932 059 176!
