Việc siết bulông mặt bích đúng cách không chỉ đảm bảo sự an toàn, mà còn giúp hiệu quả của hệ thống ống dẫn, máy móc và thiết bị công nghiệp. Nếu siết bulông quá nhỏ hoặc quá lớn, bạn có thể gặp phải những rủi ro như rò rỉ, hư hỏng, nứt hoặc gãy của mặt bích và bu lông.
Vậy quy trình siết bulông mặt bích như nào đúng cách? Trong bài viết này, Thép Bảo Tín sẽ giới thiệu cho bạn những kiến thức cần thiết về quy trình siết bulông mặt bích, giúp bạn có thể thực hiện công việc này một cách chuyên nghiệp và an toàn.
Lực siết bu lông là gì?
Lực siết bulông là lực kẹp (clamp load) được tạo ra bằng cách siết chặt bulông để giữ chặt các bộ phận lại với nhau trong các ứng dụng cơ khí. Lực siết này được tạo bằng cách áp dụng một mô-men xoắn lên đầu bulong khi có sự hỗ trợ của các công cụ như tua vít, máy siết bulông, thiết bị thủy lực, v.v..
Các yếu tố ảnh hưởng đến siết bulông mặt bích
Kỹ thuật siết bulông mặt bích là kỹ thuật áp dụng lực siết phù hợp cho bulông để đảm bảo sự kết nối chặt chẽ, và an toàn của mặt bích. Để có một lực siết bulông mặt bích đúng, phù hợp thì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Độ cứng của vật liệu, đường kính bulông, cấp độ bền của bulông, số lượng bulông v.v.
-> Tuy nhiên, trong các yếu tố vừa kể thì đường kính bulông và cấp độ bền của bulông là 2 yếu tố quan trọng nhất để xác định lực siết bulông.
- Cấp độ bền của bu lông thường được nhà sản xuất in trên đỉnh mặt bu lông và được đánh giá bằng một số. Ví dụ như 8.8, 10.9, 12.9, v.v. Cấp độ bền càng cao thì bulông mặt bích càng chắc chắn và có khả năng chịu tải cao hơn.
- Đường kính bulông sẽ ảnh hưởng đến lực siết bu lông cần thiết để đảm bảo áp suất kín. Đường kính bu lông càng lớn thì lực siết bu lông cần thiết cũng sẽ cao hơn.
Nguyên tắc khi siết bu lông mặt bích
Áp lực làm việc, độ cứng bu lông, kích thước bu lông, số lượng bu lông… là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới kỹ thuật siết bu lông mặt bích. Để luôn đảm bảo tính chính xác khi thao tác, bạn cần lưu ý:
Lựa chọn bu lông và mặt bích phù hợp
Tùy theo mỗi ứng dụng ta sẽ sử dụng các loại bu lông và mặt bích khác nhau. Trong đó, mỗi loại bu lông cũng cần tương ứng với những mặt bích riêng. Và khi chọn đúng bu lông, mặt bích sẽ được bảo đảm toàn vẹn, tránh nứt, gãy gây rò rỉ.
Kiểm tra độ sạch và bôi trơn cho mặt bích, bu lông
Làm sạch và bôi trơn bu lông, mặt bích cùng các đai ốc là bước làm cơ bản nhưng vô cùng cần thiết trong quy trình siết bu lông mặt bích. Bước này giúp các bộ phận liên kết bền chặt hơn. Đồng thời, loại bỏ các yếu tố ăn mòn, gây han rỉ, ảnh hưởng đến tuổi thọ và hoạt động của hệ thống máy móc.
Sử dụng công cụ siết bu lông phù hợp
Tùy vào kích thước của bu lông cũng như độ bền của mặt bích mà ta sẽ cần một lực siết riêng theo yêu cầu kỹ thuật. Chính vì thế, việc chọn đúng công cụ siết giúp đảm bảo tính liên kết và an toàn cho từng kết cấu thép. Theo đó, quy trình siết bulong mặt bích cũng chính xác, dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Thiết bị siết bu lông sẽ có các thông số về lực xiết tối đa, lực xiết khuyến nghị, momen xoắn. Để chọn lựa được dụng cụ siết chuẩn, bạn cần nắm được các tiêu chuẩn lực siết bu lông. Tại Việt Nam, các tài liệu bạn có thể tham khảo bao gồm:
Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 1916:1995
Yêu cầu về lực siết bu lông trong quá trình lắp đặt theo tiêu chuẩn TCVN 1916:1995 (Tham khảo)
| Đường kính bulông | Cấp độ bền của bulông TCV N 1916 – 1995 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| d | 4,6 | 4,8 | 5,6 | 5,8 | 6,6 | 6,8 | 8,8 | 10,9 | 12,9 |
| mm | N.m | N.m | N.m | N.m | N.m | N.m | N.m | N.m | N.m |
| M5 | 2,17 | 2,89 | 2,71 | 3,62 | 3,28 | 4,34 | 5.79 | 8,15 | 9,78 |
| M6 | 3,74 | 4,9 | 4,6 | 6,24 | 5,62 | 7,49 | 9.99 | 14 | 15,8 |
| M8 | 8,92 | 11,9 | 11,1 | 14,8 | 13,3 | 17,8 | 23.7 | 33,4 | 40,1 |
| M10 | 17,9 | 23,8 | 22,4 | 29,8 | 26,8 | 27 | 47.7 | 67,2 | 80,6 |
| M12 | 30,4 | 40,5 | 38 | 50,7 | 45,6 | 60,8 | 81.1 | 114,1 | 137 |
| M14 | 48,2 | 54,3 | 60,3 | 80,4 | 72,4 | 98,5 | 128.7 | 181,4 | 217,3 |
| M16 | 73,4 | 97,9 | 91,8 | 122,4 | 11,02 | 148,9 | 195.9 | 275,6 | 330,7 |
| M18 | 99,7 | 132,9 | 125 | 166,2 | 149,6 | 199,4 | 265.9 | 374 | 448,8 |
| M20 | 143,2 | 191 | 179 | 238,7 | 214,8 | 288,5 | 382 | 537,1 | 644,8 |
| M22 | 191,2 | 255 | 239 | 318,7 | 369 | 382,5 | 510 | 717,1 | 860,5 |
| M24 | 246 | 328 | 308 | 410 | 538,8 | 492 | 656 | 922,4 | 1107 |
| M27 | 359,2 | 479 | 449 | 598,7 | 675 | 718,5 | 958 | 1347,1 | 1616,6 |
| M30 | 450 | 600 | 563 | 750 | 990 | 900 | 1.2 | 1687,5 | 2.025 |
| M33 | 660 | 880 | 825 | 1.11 | 1.277 | 1.32 | 1.76 | 2.475 | 2.97 |
| M36 | 851,3 | 1.135 | 1.064 | 1.418,7 | - | 1.702,4 | 2.27 | 3.192,1 | 3830,5 |
| M39 | - | 1.614 | - | 1.997 | - | 2.279 | 3.139 | 4.463 | 5.223 |
| M42 | - | 1.995 | - | 2.464 | - | 2.816 | 3.872 | 5.515 | 6.453 |
| M45 | - | 2.497 | - | 3.085 | - | 3.525 | 4.847 | 6.903 | 8.079 |
| M48 | - | 3.013 | - | 3.722 | - | 4.254 | 5.849 | 8.33 | 9.748 |
| M52 | - | 3.882 | - | 4.795 | - | 5.48 | 7.535 | 10.731 | 12.558 |
| M56 | - | 4.839 | - | 5.978 | - | 6.89 | 9.394 | 13.379 | 15.656 |
| M60 | - | 6.013 | - | 7.428 | - | 8.49 | 1.1673 | 16.625 | 19.455 |
| M64 | - | 7.233 | - | 8.935 | - | 1.0212 | 1.4041 | 19.998 | 23.402 |
Bảng tra dưới đây chỉ được cung cấp với mục đích tham khảo. Việc sử dụng thông tin, nội dung dưới đây là trách nhiệm của người sử dụng và sẽ tự chịu mọi rủi ro. Do có nhiều biến số có thể gây ảnh hưởng tới thông số lực siết và tạo ra các sai số.
Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8298:2009
Yêu cầu về lực siết bu lông trong quá trình lắp đặt theo tiêu chuẩn TCVN 8298:2009 (Tham khảo)
| Kích thước bulông | Momen xiết bu lông, daNm đối với loại bulông | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| mm | 3,6 | 4,6 | 4,8 | 5,6 | 5,8 | 6,6 | 6,8 | 6,9 | 8,8 | 10,9 | 12,9 | 14,9 |
| 1,6 | 0,005 | 0,006 | 0,009 | 0,008 | 0,011 | 0,010 | 0,013 | 0,015 | 0,018 | 0,029 | 0,030 | 0,035 |
| 2,0 | 0,011 | 0,013 | 0,018 | 0,016 | 0,022 | 0,020 | 0,027 | 0,030 | 0,036 | 0,050 | 0,060 | 0,070 |
| 2,5 | 0,021 | 0,025 | 0,033 | 0,031 | 0,042 | 0,038 | 0,050 | 0,057 | 0,067 | 0,095 | 0,114 | 0,133 |
| 3 | 0,038 | 0,046 | 0,061 | 0,058 | 0,077 | 0,069 | 0,092 | 0,104 | 0,123 | 0,174 | 0,208 | 0,243 |
| 4 | 0,093 | 0,112 | 0,150 | 0,140 | 0,187 | 0,168 | 0,225 | 0,253 | 0,300 | 0,421 | 0,506 | 0,590 |
| 5 | 0,181 | 0,217 | 0,289 | 0,271 | 0,362 | 0,326 | 0,434 | 0,489 | 0,579 | 0,815 | 0,978 | 1,140 |
| 6 | 0,312 | 0,374 | 0,490 | 0,460 | 0,624 | 0,562 | 0,749 | 0,843 | 0,999 | 1,400 | 1,580 | 1,960 |
| 8 | 0,743 | 0,892 | 1,190 | 1,110 | 1,480 | 1,330 | 1,780 | 2,000 | 2,370 | 3,340 | 4,010 | 4,680 |
| 9 | 1,12 | 1,35 | 1,80 | 1,68 | 2,25 | 2,02 | 2,70 | 3,03 | 3,60 | 5,06 | 6,07 | 7,08 |
| 10 | 1,49 | 1,79 | 2,38 | 2,24 | 2,98 | 2,68 | 3,58 | 4,03 | 4,77 | 6,72 | 8,06 | 9,41 |
| 12 | 2,53 | 3,04 | 4,05 | 3,80 | 5,07 | 4,56 | 6,08 | 6,85 | 8,11 | 11,41 | 13,70 | 15,98 |
| 14 | 4,02 | 4,82 | 5,43 | 6,03 | 8,04 | 7,24 | 9,85 | 10,86 | 12,87 | 18,11 | 21,73 | 25,35 |
| 16 | 6,12 | 7,34 | 9,79 | 9,18 | 12,24 | 11,02 | 14,89 | 16,53 | 19,59 | 27,56 | 33,07 | 38,58 |
| 18 | 8,31 | 9,97 | 13,29 | 12,46 | 16,62 | 14,96 | 19,94 | 22,44 | 26,59 | 37,40 | 44,88 | 52,36 |
| 20 | 11,90 | 14,32 | 19,10 | 17,90 | 23,87 | 21,48 | 28,85 | 32,23 | 38,20 | 53,71 | 64,48 | 75,20 |
| 22 | 15,90 | 19,12 | 25,50 | 23,90 | 31,87 | 28,68 | 38,25 | 43,03 | 51,00 | 71,71 | 86,05 | 100,40 |
| 24 | 20,50 | 24,60 | 32,80 | 30,74 | 41,00 | 36,90 | 49,20 | 55,34 | 65,60 | 92,24 | 110,70 | 129,14 |
| 27 | 29,90 | 35,92 | 47,90 | 44,90 | 59,87 | 53,88 | 71,85 | 80,83 | 95,80 | 134,71 | 161,66 | 188,60 |
| 30 | 37,50 | 45,00 | 60,00 | 56,25 | 75,00 | 67,50 | 90,00 | 101,25 | 120,0 | 168,75 | 202,50 | 236,25 |
| 33 | 55,00 | 66,00 | 88,00 | 82,50 | 110,0 | 99,00 | 132,00 | 148,50 | 176,0 | 247,50 | 297,00 | 346,50 |
| 36 | 70,93 | 85,13 | 113,50 | 106,40 | 141,87 | 127,68 | 170,24 | 191,52 | 227,0 | 319,21 | 383,05 | 446,90 |
Cùng với đó, để biết được loại bu lông nào với lực siết bao nhiêu, có làm hư hỏng mặt bích không, bạn cũng cần xem thêm cách tính kích thước bu lông và cách tra bảng lực siết bu lông. Khi có được các thông số này, bạn sẽ dễ dàng chọn được loại máy hay công cụ siết bu lông mặt bích phù hợp để hỗ trợ tốt nhất cho công việc của mình..
Siết mặt bích đúng kỹ thuật
Ngoài yếu tố lực siết bu lông, kỹ thuật siết mặt bích cũng rất quan trọng. Một mặt bích được cấu tạo với các lỗ khoan bằng và cách đều nhau. Với mỗi loại mặt bích, các lỗ khoan này cũng có kích thước và bố trí khác nhau để phù hợp với các hệ thống khác nhau.
Theo đó, để bề mặt của mặt bích được bảo toàn và kết cấu máy bền chặt, lực siết cần được phân bổ đều khi tiến hành siết. Cụ thể, khi siết bu lông mặt bích, bạn cần siết đối ứng và theo chuỗi để giữ cân đối cũng như đúng kỹ thuật.
Kiểm tra sau khi hoàn tất công việc
Sau khi đã thực hiện đúng và đủ kỹ thuật siết bu lông mặt bích, bạn cần kiểm tra lại các mối siết để đảm bảo bu lông không bị lỏng, lệch hay tuột ra.
Bạn cần nhớ, mỗi ứng dụng sẽ cần kỹ thuật siết bu lông mặt bích khác nhau. Nếu bạn chưa thật sự chắc chắn và kỹ năng, tay nghề của mình thì nên tham khảo kỹ hướng dẫn từ nhà sản xuất để hạn chế tối đa những sai sót có thể xảy đến.
Hướng dẫn siết bu lông mặt bích đúng cách
Như đã nói, tùy theo ứng dụng, độ bền của bu lông mà quy trình siết bu lông mặt bích cũng khác nhau. Để bạn dễ hình dung, Thép Bảo Tín sẽ đưa ra hướng dẫn siết bu lông mặt bích với 2 loại thấp áp.
Siết bu lông mặt bích thấp áp
Siết bằng tay
Với mặt bích thấp áp, bạn hoàn toàn có thể dễ dàng thực hiện siết bằng tay. Quy trình này áp dụng cho mặt bích 8 bu lông bao gồm:
- Bước 1: Bạn tiến hành siết đối xứng vuông góc với nhau một lượt. Lúc này, bạn sử dụng cờ lê đóng hoặc tay cong để siết và siết theo thứ tự từ 1 đến 8 ( như hình vẽ).
- Bước 2: Khi siết tới bu lông số 8, bạn siết đuổi 1 vòng bắt đầu từ 8 với lực siết đúng theo yêu cầu. Thứ tự siết bu lông mặt bích này là: 1→2→3→4→5→6→7→8→4→6→2→7→3→5→1→8
* Lưu ý:
- Khi siết bu lông mặt bích thấp áp bằng tay, chỉ 1 người thực hiện để đảm bảo lực siết được phân bổ đều.
- Dùng thước cặp hoặc thước nhét để kiểm tra khe hở 4 góc bích. Nếu khe hở ở 4 góc này không đều nhau, bạn cần siết đối xứng lại chỗ có khe hở lớn nhất.
- Làm tương tự với các bích 12, 16, 24 lỗ.
Siết bằng cờ lê thủy lực
Cũng với cách bước thực hiện như trên, bạn cũng có thể siết bu lông mặt bích thấp áp bằng cờ lê thủy lực. Tuy nhiên, bằng cách siết này, bạn cần tiến hành 3 lần siết đối xứng với 3 mức lực theo quy định đúng với yêu cầu. Cụ thể:
- Bước 1: Tương tự như khi siết bu lông mặt bích bằng tay, bạn siết theo thứ tự từ 1 đến 8 với mức lực 1.
- Bước 2: làm giống ở bước 1 , bạn cũng siết bu lông mặt bích lần lượt từ 1 đến 8 với mức lực 2. Sau đó, nâng lên mức lực 3 để tiến hành siết lần 3.
- Bước 3: Bằng mức lực 3, bạn tiến hành siết đuổi vòng đều các bu lông. Lúc này, các bu lông đã được siết chắc chắn.
Quá trình siết bu lông mặt bích thấp áp bằng cờ lê thủy lực được thao tác như sau:
1->2->3->4->5->6->7->8->1->2->3->4->5->6->7->8->1->2->3->4->5->6->7->8->4->6->2->7->3->5->1->8
Siết bu lông mặt bích cao áp
Quy trình siết bu lông cao áp bạn không thể thực hiện bằng tay được mà phải sử dụng các công cụ như: cờ lê thủy lực, máy căng bu lông bolt tensioner.
Khi đã chọn được công cụ siết phù hợp, bạn chỉ cần tiến hành như khi siết bu lông mặt bích thấp áp mà Thép Bảo Tín vừa chia sẻ, thật đơn giản phải không nào!
Tại sao cần làm đúng hướng dẫn siết bu lông mặt bích?
Như đã nói ở đầu bài, việc thực hiện siết bu lông mặt bích sai kỹ thuật hay không tuân thủ các nguyên tắc sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. Cụ thể:
Trường hợp lực siết bu lông mặt bích không đủ
Đây là một trong những lỗi kỹ thuật thường xảy ra với những thợ máy chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc chưa đủ chuyên môn. Sai lầm này có thể khiến bu lông bị lỏng, tuột ra khỏi mặt bích khiến kết cấu bị sai lệch và gây ra sự cố khi máy vận hành.
Trường hợp lực siết bu lông mặt bích quá lớn
Ngược lại với lực siết bu lông không đủ, khi lực siết này quá lớn cũng gây ra những vấn đề không hề nhỏ. Có thể kể đến như: mặt bích bị nứt, vỡ, bu lông bị gãy… từ đó khiến các bộ phận khác cũng bị ảnh hưởng.
Có thể thấy, việc tuân thủ đúng hướng dẫn siết bu lông mặt bích là điều vô cùng cần thiết. Hy vọng rằng những thông tin mà Thép Bảo Tín vừa cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình siết cũng như thực hiện các thao tác đúng kỹ thuật. Nếu có bất cứ vấn đề nào cần hỗ trợ đừng ngại liên hệ với chúng tôi ngay!
Liên hệ phòng kinh doanh:
Dưới đây là thông tin nhân viên kinh doanh hiện đang làm việc tại Thép Bảo Tín. Quý khách hãy kiểm tra xem ai là người đã báo giá cho mình nhé, nếu không đúng tên và số điện thoại, vui lòng hãy gọi ngay 093 127 2222 để xác nhận.
Hệ thống chi nhánh Thép Bảo Tín
- TRỤ SỞ CHÍNH: 551/156 Lê Văn Khương, P. Hiệp Thành, Quận 12, TP HCM
- KHO ỐNG MIỀN NAM: 242/26 Nguyễn Thị Ngâu, ấp Trung Đông 2, xã Thới Tam Thôn, Hóc Môn, TP.HCM
- ĐT: 0932 059 176 – 0767 555 777
- Email: bts@thepbaotin.com
- VP HÀ NỘI: 17 Ngõ 62, Tân Thụy, Phúc Đồng, Long Biên, Hà Nội
- KHO ỐNG THÉP BẮC NINH: Thôn Đông Yên, xã Đông Phong, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh (KCN Yên Phong)
- ĐT: 0938 784 176 – 0903 321 176
- Email: mb@thepbaotin.com
- VĂN PHÒNG PHNOM PENH: 252 National Road 1, Prek Eng, Chbar Ampov, Phnom Penh, Campuchia
- BAO TIN STEEL WAREHOUSE: 248 National Road 1, Prek Eng, Chbar Ampov, Phnom Penh, Campuchia
- Hotline: 09 6869 6789 – 06869 6789
- Email: sales@baotinsteel.com
Cam kết tiêu chuẩn chất lượng
- Các sản phẩm được bán ra với mức chuẩn, có tem mác rõ ràng.
- Đầy đủ thông số và trọng lượng phù hợp cho mọi công trình.
- Có các kho hàng ở các vị trí trung tâm, hỗ trợ vận chuyển tận chân công trình.
- Giá có thể chiết khấu tùy vào số lượng đơn hàng.
- Xử lý đơn chuyên nghiệp - Đầy đủ hóa đơn VAT.
- Cấp đủ chứng từ CO, CQ, CNXX.
- Quý khách hàng khi mua hàng tại Bảo Tín đều được quyền tới tận kho xem và kiểm tra sản phẩm trước khi đặt cọc.
